نخستین فلوشیپ نشر تهران؛ گامی برای جهانی شدن/ مدیر «اینتروتما»: قدرت ادبی ایران را دیدیم
نخستین فلوشیپ نشر تهران؛ گامی برای جهانی شدن/ مدیر «اینتروتما»: قدرت ادبی ایران را دیدیم –
تهران- ایرنا- نخستین فلوشیپ نشر تهران با تمرکز در حوزه کودک و نوجوان برگزار شد، این رویداد نقاط قدرت و ضعفی داشت، اما به عنوان نخستین تجربه ایران می‌تواند راهی به سمت آینده بگشاید.
دریافت 121 MB به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، نخستین فلوشیپ نشر ایران در سی‌ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب در طول سه روز برگزار شد. در این رویداد ناشران و کارگزاری‌های ادبی از کشورهای مختلف شرکت کرده بودند و با فعالان نشر ایران مذاکراتی برای تبادل حق مالکیت فکری و آشنایی با نشر و ادبیات ایران انجام دادند. مدیر برگزاری نخستین فلوشیپ نشر تهران با اشاره به اینکه این رویداد طبق برنامه‌ریزی از پیش طراحی شده، پیش رفت، ادامه داد: قرار بود ناشران ایرانی و خارجی در حوزه ادبیات کودک و نوجوان در میزهای گفت‌وگو با هم مذاکره کنند، همدیگر را از طریق پروفایل‌های تکمیل شده در سامانه طراحی شده برای این رویداد بشناسند و قرار ملاقات‌های خود را تنظیم کنند. در نتیجه بدون فوت وقت قرار ملاقات‌ها تنظیم شد و فعالان مشغول کار حرفهای در حوزه نشر شدند. به دلیل محدودیت‌های اقتصادی شاید مردم نتوانند آنطور که باید کتاب بخرند علیرضا نوری‌زاده در بیان آماری از تعداد فعالان نشری که در این دوره فلوشیپ تهران شرکت کردند، اعلام کرد: که از ۶۴ ناشری که در سامانه ثبت نام کردند ۳۲ ناشر را در قالب بسته‌های طلایی و نقره ای گروه‌بندی کردیم. ناشران خارجی که در این رویداد شرکت کردند، می‌گفتند که مشخص است تشکل‌های مختلفی برای این نمایشگاه تلاش کردند اما بازتاب این موضوع در کشور ما قابل ملاحظه نیست. این در حالی است که نمایشگاه تهران تا پنج میلیون بازدیدکننده هم داشته است، این عدد فقط می‌تواند با نمایشگاه قطر از نظر تعداد بازدید کننده رقابت کند. با اینکه شرایط اقتصادی به شکلی است که به دلیل محدودیت‌های اقتصادی شاید مردم نتوانند آنطور که باید کتاب بخرند، اما حضور مردم در نمایشگاه قابل توجه است. مدیر دفتر مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی درباره دیدگاه وزارت فرهنگ در موضوع استمرار برگزاری فلوشیپ بیان کرد: اینطور نیست که فقط چند ماه برای برگزاری فلوشیپ در ایران برنامه‌ریزی شده باشد. قدمت فلوشیپ تهران به قدمت طرح گرنت است؛ ما توسط گرنت از سال ۱۳۹۴ با دیدگاه جهانی کردن کتاب می‌خواستیم ادبیات ایران را به جهان معرفی کنیم. گرنت را تا به امروز پرورش دادیم و به فلوشیپ رسیدیم. اگر ما می‌توانسیم سالانه ۱۰۰ کتاب به جهان معرفی کنیم، در این فلوشیپ می‌توانیم همین تعداد کتاب را در مدت سه روز معرفی کنیم. در ایران گنجینه‌ای نهان وجود دارد مدیر آژانس ادبی «اینتروتما» هم با اشاره به اینکه فلوشیپ نشر تهران می‌تواند جایگاه مهمی را پر کند، گفت: وقتی به فعالیت ناشران در منطقه نگاه می‌کنیم، می‌بینیم با اینکه این رویداد در نخستین مرحله اجرایی است، تعداد قابل توجهی ناشر و آژانس ادبی در آن شرکت کرده اند. در این موقعیت به خصوص ناشران ایرانی باید بیشتر معرفی شوند و به همین دلیل به اینجا آمدیم. آژانس ادبی اینتروتما وقتی به فعالیت‌های بین‌المللی ایران در حوزه نشر نگاه می‌کند، می‌بیند ناشران ایرانی در نمایشگاه‌های کتاب فرانکفورت، بلونیا، به خوبی دیده نمی‌شدند، به همین دلیل برگزاری فلوشیپی که در آن ناشران ایرانی و همچنین فعالان نشر بین‌المللی شرکت کنند از اهمیت بالایی برخوردار است. امروز اینجا برای نخستین بار شاهد برگزاری فلوشیپی هستیم که نشر، فرهنگ و قدرت ادبی ایران را به نمایش می‌گذارد. جمع کردن فعالان فرهنگی در یک نقطه نیاز به قدرت دارد، در این نقطه باید وزارت فرهنگ و ارشاد وارد عمل شود محمد آقیرآکچا با تاکید بر اینکه در ایران گنجینه‌ای نهان وجود دارد، توضیح داد: ما می‌خواهیم ناشران ایرانی را به نمایشگاه‌های مختلف جهانی معرفی کنیم، در این راه شاید برخی از ناشران از نظر اقتصادی نتوانند در بسیاری از فعالیت‌های بین‌المللی شرکت کنند، برای همین باید بتوانیم ناشران و فعالان فرهنگی بین‌المللی را به اینجا بیاوریم، برای جمع کردن فعالان فرهنگی در یک نقطه نیاز به قدرت دارد، در این نقطه باید وزارت فرهنگ و ارشاد وارد عمل شود و از ناشران و کارگزاری‌های ادبی حمایت کند. به گفته او از طرف اینتروتما چهار نفر در این نمایشگاه حضور دارند و از کلیه روابط خود با دیگر کشورها استفاده کردند تا ناشران و آژانس‌های ادبی را از همه نقاط جهان به فلوشیپ نشر تهران دعوت کنند، زیرا ادبیات ایران به اندازه کافی شناخته شده نیست. فلوشیپ تهران و استانبول باید در اتحاد با هم باشند آقیرآکچا با تاکید بر اینکه یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های فلوشیپ تهران استمرار آن است، ادامه داد: متاسفانه وقتی به فعالیت‌هایی که در کشورهای شرقی انجام می‌شود، توجه می‌کنیم می‌بینیم که بیشتر اقدامات در این کشورها استمرار ندارند؛ بلکه با شور و اشتیاق شروع و یک یا دو دوره اجرا و بعد رها می‌شوند. باید قبل از اینکه این فلوشیپ تمام شود درباره تاریخ و نحوه برگزاری دوره بعد اطلاع‌رسانی کنیم. اگر بتوانیم میان فلوشیپ‌هایی که در منطقه برگزار می‌شود، روابط قدرتمندی برقرار کنیم، می‌توانیم در منطقه به عنوان قدرت شناخته شویم مدیر آژانس ادبی «اینتروتما» با اشاره به اینکه برخی از ناشران و کارگزاری‌های ادبی در این دوره شرکت نکردند، افزود: هر سال باید فلوشیپ بزرگتری را طراحی کنیم، باید مذاکراتی که در این دوره انجام می‌شود در دوره‌های بعدی پیگیری شوند اینکه هر ناشر و کارگزاری ادبی چند مذاکره انجام داده است و کدام‌ها به نتیجه رسیده‌اند، باید بررسی و ارزیابی و همچنین فعالیت ناشران در دوره‌های بعد پیگیری شود. او افزود: فلوشیپ تهران و استانبول باید در اتحاد با هم باشند و در خصوص اقداماتی که در چین و روسیه انجام می‌شود و همچنین اقدامات آذربایجان و ازبکستان به یکدیگر کمک کنند تا در نهایت به عنوان فلوشیپ مرکزی شناخته شود. اگر بتوانیم میان فلوشیپ‌هایی که در منطقه برگزار می‌شود، روابط قدرتمندی برقرار کنیم، می‌توانیم در منطقه به عنوان قدرت شناخته شویم. برگزاری فلوشیپ در تهران یا ترکیه به تنهایی کافی نخواهند بود، همچنین دنیای عرب هم به تنهایی کافی نیست اما اگر در منطقه به شکل متحد به ادبیات شرق نگاه کنیم، می‌توانیم حجم تجارت را بالا ببریم. اگر ارزش‌هایی را که هنوز کشف نشدند پیدا کنیم می‌توانیم قدرتمند باشیم. ناشران ایرانی خود را به جهان معرفی نکردند آقیرآکچا درباره دیدگاه سایر کشورها به فعالیت بین‌الملل نشر ایران، بیان کرد: وقتی به عنوان گروهی از استانبول، از دیگر کشورها برای شرکت در فلوشیپ تهران دعوت می‌کردیم، نخستین عکس‌العمل ها بر این اساس بود که ایران به کنوانسیون برن نپیوسته و در این کشور حق مالکیت فکری نادیده گرفته می‌شود، اما باید به آن‌ها توضیح داد که در ایران ناشرانی هستند که اقدامات با کیفیتی انجام می‌دهند و همچنین با وجود اینکه ایران به کنوانسیون برن نپیوسته است، اما برخی از ناشران تبادل رایت انجام می‌دهند. سال‌ها است که به ایران حق رایت می‌فروشیم اگر در این بازار مالکیت فکری به رسمیت شناخته نمی‌شود، چرا ما این کار را انجام می‌دهیم؟ اگر بتوانیم با فلوشیپ نشان دهیم که ناشران ایرانی حاضر به پرداخت حق مالکیت فکری هستند می‌توانیم این کشور را وارد بازار جهانی کنیم به گفته مدیر آژانس ادبی «اینتروتما» ناشران اگر در میان خود از نظر حرفهای رشد کنند، دیگر اهمیتی ندارد که کشور برای رعایت حق مالکیت فکری اقدامی انجام می‌دهد یا نه. مردم ایران با توجه به اینکه خود را در هر بخش زندگی با مشکلات هماهنگ کردند، در نشر هم موفق به انجام این کار شدند و توانستند قدرت خود را به نمایش بگذارند، تنها اقدامی که در این حوزه باید انجام شود، نمایش آن است و بزرگترین مساله این است که ناشران ایرانی خود را به جهان معرفی نکردند و اقداماتی که برای جهانی شدن انجام دادند از دید جهان پنهان مانده است. او ادامه داد: اگر بتوانیم با فلوشیپ نشان دهیم که ناشران ایرانی حاضر به پرداخت حق مالکیت فکری هستند می‌توانیم این کشور را وارد بازار جهانی کنیم، ایران با جمعیتی بیش از ۸۰ میلیون نفر کشور مهمی از نظر تجارت است اما مشخص نیست که چرا در بازار جهانی نتوانسته جایگاه خود را پیدا کند، پیش از این ترکیه هم با همین مسائل مواجه بود و توانست در این حوزه مسیرهای بین‌المللی را طی کند. معرفی بازار نشر ایران به جهان فعالیتی نیست که فقط توسط تهران انجام شود، با عنوان ناشرانی که در جهان فعالیت می‌کنند، این وظیفه ما و همه افرادی است که در این حوزه فعالیت می‌کنند. می‌توان به نخستین فلوشیپ نشر تهران نمره قبولی داد مدیر انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان نیز با اشاره به اینکه برای نخستین بار فلوشیپ در ایران برگزار می‌شود، گفت: می‌توان به نخستین فلوشیپ نشر تهران نمره قبولی داد. در نشست‌هایی که برگزار شد تصویرگران توانستند فعالیت خود را معرفی کنند هم چنین درباره ظرفیت‌های کتابهای کودک در ایران در این فلوشیپ نشستی داشتیم. به گفته فتح‌الله فروغی اینکه هر ناشر و کارگزاری ادبی ایرانی چه تعداد گفت وگو داشته باشند، بستگی به برنامه‌ریزی خودشان داشت و در هر قرار ملاقات ۳۰ دقیقه فرصت داشتند. امیدوارم فلوشیپ تهران بتواند استقلال خود را به دست بیاورد مدیر کارگزاری ادبی قلم با اعلام شروع به کار رسمی آژانس ادبی قلم یک هفته قبل از برگزاری سی‌وششمین نمایشگاه کتاب تهران، ادامه داد: این کارگزاری ادبی مجوز خود را از دفتر مجامع، تشکل‌ها و فعالیت‌های فرهنگی دریافت کرده است. البته چند درخواست دیگر هم در همین دفتر ثبت شده است؛ اما به این دلیل که توانستیم نخستین درخواست را ثبت کنیم، اولین آژانس رسمی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. امیدوارم در دوره‌های بعدی شاهد حضور کتابهای بزرگسال و سایرحوزه‌های ادبی هم باشیم رضا حاجی‌آبادی با اشاره به فلوشیپ‌ها و نمایشگاه‌های بین‌المللی که شرکت کرده است، ادامه داد: در طول چند سال عملکرد بازار بین‌المللی نشر را رصد کردم. یازدهمین دوره فلوشیپ نشر استانبول امسال برگزار شد، به همین دلیل می‌توانیم از تجربیات آن‌ها استفاده کنیم. فلوشیپ تهران به نسبت باقی فلوشیپ‌هایی که در آن‌ها شرکت کردم، با نگاه به اینکه نخستین دوره است خیلی خوب برگزار شد. نشست‌های خوبی در آن برگزار شد و گفت‌وگوهای دو طرفه خیل خوبی بود. امیدوارم فلوشیپ تهران بتواند استقلال خود را به دست بیاورد و جدا از نمایشگاه تهران برگزار شود تا بتواند اطلاع‌رسانی قوی‌تری درباره عملکرد نشر ایران داشته باشد. او ادامه داد: امیدوارم در دوره‌های بعدی شاهد حضور کتابهای بزرگسال و سایرحوزه‌های ادبی هم باشیم البته قدرت ایران در حوزه کودک و نوجوان قابل توجه است، اما نباید ادبیات بزرگسال را هم نادیده گرفت. باید در این رویداد با دیگر کشورها تعامل داشته باشیم و بده بستان فرهنگی را به خوبی برگزار کنیم. تعداد ناشران فلوشیپ تهران قابل توجه بود صفا امیری با تاکید بر اینکه شروع فلوشیپ برای ایران فرخنده است، ادامه داد: زیرا فلوشیپ می‌تواند به نشر کودک و نوجوان کمک کند. در این حوزه حرفهای مهمی برای بیان در سطح بین‌الملل داریم. این فلوشیپ باعث می‌شود با سرعت بیشتری رو به جلو حرکت کنیم. در این مدت زمان فشرده و کوتاه می‌توانیم دستاوردهای قابل توجهی داشته باشیم. نشر کودک مابه بلوغ رسیده و وقتی ناشر خارجی به اینجا می‌آید دست خالی بر نمی‌گردد مدیر انتشارات بین‌المللی براق در مقایسه فلوشیپ نشر تهران با دیگر فلوشیپ‌ها گفت: در موقعیتی فلوشیپ را برگزار می‌کنیم که نشر کودک ما به بلوغ رسیده و وقتی ناشر خارجی به اینجا می‌آید دست خالی بر نمی‌گردد. اینجا برای نخستین بار است که فلوشیپ انجام می‌شود اما در مقایسه با اولین فلوشیپ استانبول و شارجه تعداد بیشتری ناشر و آژانس ادبی شرکت کردند و میزهای بیشتری نیز چیده شده است. امیدواریم که مبادله رایت قابل توجهی انجام شود. او ادامه داد: شروع خوبی داشتیم. من مخاطب‌هایم را غربال می‌کنم، فکر می‌کنم با حدود ۲۰ ناشر و کارگزاری ادبی مذاکره کردم، افرادی که نشر کودک را به شکل تخصصی می‌شناسند، به دنبال خرید رایت هستند و آن‌هایی که امکان همکاری دوجانبه با آن‌ها بالا است. انجمن نویسنگان کودک می‌توانست از برگزارکنندگان این فلوشیپ باشد نماینده انجمن نویسندگان کودک و نوجوان در فلوشیپ نیز با تاکید بر اینکه قابلیت صادراتی عظیمی در حوزه نشر کودک کشور وجود دارد، ادامه داد: ایران باید زودتر به زمینه‌های حضور گسترده و حمایت از حضور کتاب در بازار جهانی توجه می‌کرد و این شروع دیرباز جای تقدیر دارد. البته این آغاز مانند هر شروعی جای نقد دارد و می‌توانست بهتر باشد. یکی از راه‌های ارتقای فلوشیپ نشر، مشارکت نهادهای مدنی در سیاست‌گذاری این برنامه‌ها، مشارکت در برگزاری، اجرا و ارتباط با نهادهای بین‌المللی است. یکی از راه‌های ارتقای فلوشیپ نشر، مشارکت نهادهای مدنی در سیاست‌گذاری این برنامه‌ها است علی کاشفی خوانساری با تاکید بر اینکه ارتباط با این انجمن می‌توانست به غنای این برنامه کمک کند، ادامه داد: انجمن نویسنگان کودک می‌توانست از برگزارکنندگان این فلوشیپ باشد. او درباره اهمیت تبادل حق مالکیت فکری میان نویسندگان توضیح داد: خرید و فروش رایت و حضور در بازار جهانی می‌توانند موجب شود تا نویسندگان جهانی فکر کنند، اما برقراری تماس کار نویسنده نیست برای همین باید کارگزاری‌های ادبی در ایران رونق بگیرد. این در حالی است که به دلیل مشکلات مختلف مانند نبود ایران در کنوانسیون‌های بین‌المللی و نبود ارتباط کامل و گسترده و تحریم‌های ظالمانه این کارگزاری‌ها نتوانستند به صورت گسترده پایدار باشند.
