فناوری در خدمت واژه‌ها+ فیلم
فناوری در خدمت واژه‌ها+ فیلم –
تهران- ایرنا- «سالن فناوری‌های نشر» برای نخستین‌بار در سی و ششمین نمایشگاه کتاب میزبان مجموعه‌هایی است که در زمینه صنعت نشر و کتاب محصولات فناورانه دارند، این غرفه با هدف افزایش ارتباط میان کتاب و فناوری با مخاطبان تعامل دارد.
دریافت 59 MB به گزارش روز جمعه گروه فرهنگی ایرنا، سالن فناوری‌های نشر با همکاری پارک ملی علوم و فناوری های نرم و صنایع فرهنگی با هدف آشنایی فعالان حوزه نشر با آخرین دستاوردهای فناوران این حوزه در کشور در سی و ششمین نمایشگاه بین الملی کتاب تهران برپا شده است. مظاهر بابایی، معاون کتاب و فرهنگ خانه کتاب و ادبیات ایران و مدیر کمیته فناوری و اطلاع‌رسانی سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، با توضیح «سالن فناوری‌های نشر» گفت: این سالن برای نخستین‌بار در نمایشگاه کتاب راه‌اندازی شده و شامل بخش‌های متنوعی است. شرکت‌های دانش‌بنیان پررنگ ترین حضور را در این سالن حضور دارند. وی افزود: ما این کار را با همکاری پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم و صنایع فرهنگی انجام دادیم، ابتدا فراخوانی منتشر و از همه شرکت‌ها و مجموعه‌هایی که در زمینه صنعت نشر و کتاب دارای محصولات فناورانه هستند، دعوت به همکاری شد. پس از انجام فرایند ارزیابی، حدود ۱۳ شرکت در این سالن حضور یافته‌اند و هدف ما از راه‌اندازی این بخش، معرفی فناوری‌های نوین برای ذی‌نفعان حوزه نشر و فراهم‌کردن امکان بهره‌برداری از این فناوری‌ها توسط علاقه‌مندان است. معاون کتاب و فرهنگ خانه کتاب و ادبیات ایران گفت: یکی دیگر از بخش‌های این سالن، «کارنامه نشر مجازی» است. کارنامه نشر هر ساله به صورت کاغذی منتشر می‌شد اما امسال بخشی از آن را به‌صورت مجازی به مخاطبان ارائه کرده‌ایم. علاقه‌مندان می‌توانند به کیوسک‌های هوشمند موجود در سالن مراجعه کرده و تازه‌های نشر سال ۱۴۰۳ را مشاهده کنند. مزیت این بستر آن است که تا زمان برگزاری نمایشگاه بعدی فعال خواهد ماند و مخاطبان با مراجعه به به نشانی اینترنتی آن می‌توانند از این کارنامه بهره‌مند شوند. بابایی با اشاره به دیگر بخش‌های فعال در این سالن اظهار داشت: یکی دیگر از بخش های مهم، پروژه هوش مصنوعی برای انتخاب کتاب است که به‌صورت آزمایشی آغاز شده است. در این بخش، کاربران به پرسش‌هایی پاسخ می‌دهند و بر اساس پاسخ‌ها، هوش مصنوعی کتاب‌هایی را به آن‌ها پیشنهاد می‌دهد. وی ادامه داد: رویکرد ما توسعه این فضا و استفاده حداکثری از ظرفیت‌های هوش مصنوعی در صنعت نشر و چاپ است. به‌خوبی آگاهیم که نسل جدید، نسلی رسانه‌محور است و باید ارتباط میان کتاب و فناوری را تقویت کنیم تا بتوانیم محتوای متناسب با نیازهای کودکان، نوجوانان و جوانان را فراهم کنیم. قطعاً مسیر طولانی‌ای در پیش داریم، اما ما تلاش کرده‌ایم اولین گام را برداریم و ان‌شاءالله در آینده، گام‌های مؤثرتری با امید و قدرت بیشتر برداشته خواهد شد. ما همچنین بیش از ۵۰ پنل تخصصی در حوزه فناوری طراحی کرده‌ایم که به‌صورت حضوری و مجازی (از طریق شبکه کتاب یا TV Ketab) در دسترس علاقه‌مندان خواهد بود. مدیر کمیته فناوری و اطلاع‌رسانی سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، با اشاره به توافق‌نامه‌های امضا شده با نهادهای فناوری و فرهنگی گفت: امضای تفاهم‌نامه برای راه‌اندازی «پردیس تخصصی فناوری نشر» با همکاری خانه کتاب و ادبیات ایران، پارک ملی علوم و فناوری‌های نرم، و بخش خصوصی، بخش مهمی از برنامه های این سالن به شمار می آید، این تفاهم نامه گامی ابتدایی برای تحقق این پردیس فناورانه است. از سوی دیگر برنامه رونمایی از پوستر استارتاپی ایده‌های برتر صنعت نشر را در نظر گرفته‌ایم که اختتامیه آن در هفته کتاب (آبان‌ماه سال جاری) برگزار خواهد شد. بابایی درباره مخاطبان سالن فناوری گفت: در این سالن، شاهد حضور افراد با گروه‌های سنی مختلف هستیم و واقعیت این است که فناوری به ما کمک می‌کند تا خدمات بهتری ارائه دهیم. با این حال، استقبال بیشتر از سوی نوجوانان، جوانان و کودکان بوده است. بازخوردها بسیار خوب بوده و بازدیدهای چشمگیری صورت گرفته و به‌ویژه غرفه‌های مربوط به هوش مصنوعی و کارنامه نشر با استقبال بالایی مواجه شده‌اند. شرکت‌ها نیز محصولات خوبی ارائه کرده‌اند و امیدواریم در روزهای آینده تعداد بیشتری از مخاطبان جذب شوند. هوش مصنوعی و انتخاب کتاب مسعود بهزادی هرات، کارشناس دبیرخانه فرهنگی خانه کتاب و ادبیات ایران، در معرفی بخش «هوش مصنوعی و انتخاب کتاب»، گفت: این پروژه با رویکرد نوآوری باز و با تکیه بر هوش مصنوعی طراحی شده است. سیستم طوری برنامه‌ریزی شده که با دریافت اطلاعاتی از کاربران، از جمله روحیات، علاقه‌مندی‌ها، گروه سنی و پاسخ به چند پرسش ساده، بتواند بهترین پیشنهادهای کتاب را ارائه دهد. این سامانه از یک بانک اطلاعاتی جامع در زمینه‌های مختلف مانند علوم اجتماعی، حقوق، فلسفه، کودک، و سایر حوزه‌های علمی و فرهنگی بهره می‌برد. وی افزود: فرایند استفاده از این پلتفرم به‌گونه‌ای است که کاربر ابتدا با وارد کردن شماره همراه خود وارد سامانه می‌شود. سپس، گروه سنی‌اش را مشخص می‌کند (برای مثال: ۶ تا ۱۲ سال، یا ۱۳ تا ۱۸ سال). در مرحله بعد، حوزه‌های مورد علاقه خود را انتخاب می‌کند؛ مانند ادبیات، دین، فلسفه، آموزش، علوم اجتماعی، هنر، تاریخ و جغرافیا، علوم طبیعی، و ریاضیات. هر یک از این حوزه‌ها دارای زیرشاخه‌هایی هستند. به عنوان مثال، اگر کاربری «هنر» را انتخاب کند، هوش مصنوعی از او می‌پرسد که به کدام شاخه هنری علاقه دارد؛ مانند هنرهای تجسمی، موسیقی سنتی، سینما و نقد، خوشنویسی و غیره. بهزادی گفت: برای مثال فردی «خوشنویسی» را انتخاب می‌کند. در مرحله بعد، از او پرسیده می‌شود که نوع علاقه‌اش به این هنر چیست؛ مثلاً آیا در حوزه اجرا و عمل فعال است، یا به تاریخ و تئوری هنر، نقد آثار، یا گردآوری و کلکسیون علاقه دارد. در ادامه، میزان آشنایی و سطح فعالیت کاربر در آن حوزه نیز سنجیده می‌شود: آیا به‌تازگی علاقه‌مند شده، در سطح آماتور است، حرفه‌ای و فعال است یا در سطح آموزش‌دهنده قرار دارد. همچنین از کاربر خواسته می‌شود نوع محتوای مورد نظرش را انتخاب کند: آموزش گام به گام، تاریخ هنر، نقد و تحلیل یا زندگینامه هنرمندان. کارشناس دبیرخانه فرهنگی خانه کتاب و ادبیات ایران، افزود: با پردازش این اطلاعات، سامانه هوش مصنوعی دو یا چند کتاب متناسب با علایق و سطح کاربر پیشنهاد می‌دهد. برای نمونه، ممکن است کتابی مانند «در زندگی فرهنگی، هنری، اجتماعی و سیاسی عماد قزوینی» از انتشارات اطلاعات، یا کتابی درباره بتهوون ویژه گروه سنی کودک پیشنهاد شود. به این ترتیب، کاربران در گروه‌های سنی و علاقه‌مندی‌های گوناگون می‌توانند از این سامانه استفاده کنند و کتاب‌هایی متناسب با علایق و نیازهای خود دریافت کنند. کارنامه دیجیتال نشر بهزادی درباره «کارنامه نشر» گفت: این بخش غرفه‌ای است که در آن کتاب‌های منتشرشده در سال گذشته و سال‌های اخیر، که در فرآیند داوری جایزه کتاب سال نیز بررسی می‌شوند، به نمایش گذاشته می‌شوند. امسال، برای نخستین‌بار، کتاب‌های منتشرشده در سال ۱۴۰۳ در بخش فناوری‌های نشر نیز از طریق یک اپلیکیشن ویژه در دسترس بازدیدکنندگان قرار گرفته‌اند. وی اظهار داشت: با ورود به پنل هوشمند، کاربران می‌توانند در میان کتاب‌های «کارنامه نشر ۱۴۰۳» جست‌وجو کرده و آثار مورد نظر خود را در حوزه‌های گوناگون بیابند. برای مثال، اگر کاربر بخواهد کتابی در حوزه هنرهای خلاق جستجو کند، با وارد کردن عنوان یا کلیدواژه، می‌تواند کتاب مورد نظر را بیابد. پس از یافتن کتاب، اطلاعاتی کامل شامل عنوان، نام نویسنده، ناشر، قیمت، و توضیحات مربوطه به کاربر نمایش داده می‌شود. در صورت تمایل، کاربران می‌توانند همان‌جا از طریق لینک‌های خرید به نمایشگاه مجازی یا سایر پلتفرم‌های فروش کتاب مانند «بازار کتاب» متصل شده و کتاب را تهیه کنند. کارشناس دبیرخانه فرهنگی خانه کتاب و ادبیات ایران قابلیت مسیریابی و غرفه‌یابی برای یافتن محل فیزیکی کتاب در نمایشگاه را از دیگر امکانات این سامانه دانست و گفت: این قابلیت با استفاده از نقشه نمایشگاه (نظیر گوگل مپ) امکان‌پذیر است و اطلاعات دقیقی در اختیار بازدیدکننده قرار می‌دهد. وی گفت: کاربران می‌توانند اطلاعات کتاب‌ها را ذخیره کنند یا اگر از شهرستان هستند، نسبت به تهیه آن اقدام کنند. آن دسته از بازدیدکنندگانی که دارای «بن الکترونیک کتاب» هستند و اعتبار آن روی کد ملی‌شان فعال شده، می‌توانند از همین سامانه کتاب را خریداری کرده و آن را به‌صورت رایگان از طریق پست دریافت کنند. پاک‌نویسی برای ورد سپهر رضایی، کارشناس مسئول توسعه نرم‌افزار «پاک‌نویس»، یکی از غرفه‌های حاضر در سالن فناوری های نشر گفت: محصول «پاک‌نویس»، یک خطایاب هوشمند برای نگارش زبان فارسی که به‌صورت خودکار انواع خطاهای املایی، نویسه‌ای و نگارشی را اصلاح می‌کند. همچنین مجموعه‌ای از پیشنهادهای ویرایشی و مصوبات فرهنگستان زبان و ادب فارسی در نرم‌افزار تعبیه شده که کاربران می‌توانند آن‌ها را فعال یا غیرفعال کنند. وی افزود: نرم‌افزار «پاک‌نویس» از نسخه‌های ورد ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۳ پشتیبانی می‌کند. نسخه‌ی اولیه این محصول به‌صورت افزونه (Extension) مخصوص نرم‌افزار ورد ارائه شده بود که امکان خطایابی در متن مقالات، پایان‌نامه‌ها و سایر متون را فراهم می‌کرد اما نسخه جدید «پاک‌نویس»، ویرایشگر تحت وب است که برای کاربرانی طراحی شده که به آفیس (Microsoft Office) دسترسی ندارند یا از سیستم‌عامل‌هایی مانند مک (macOS) استفاده می‌کنند. رضایی ادامه داد: در کنار این نسخه‌ها، ما یک صفحه‌کلید هوشمند آزمایشی نیز برای گوشی‌های اندرویدی توسعه داده‌ایم که علاوه بر امکان تایپ، قابلیت خطایابی نگارشی را نیز دارد. این نسخه در فاز آزمایشی قرار دارد و در هرجایی از گوشی که به کیبورد نیاز باشد قابل استفاده است. افزونه کروم «پاک‌نویس» نیز در دست توسعه است که فعلاً در جیمیل و گوگل شیت (Google Sheets) قابل استفاده بوده و آن هم در مرحله آزمایشی است. کارشناس مسئول توسعه این نرم‌افزار گفت: ما همچنین یک آزمایشگاه کوچک هوش مصنوعی راه‌اندازی کرده‌ایم که هم‌اکنون در حال توسعه نسخه پیشنهادی ویرایشی برای علائم نگارشی مانند نقطه و ویرگول است؛ به عنوان مثال، اضافه‌کردن نقطه در انتهای جمله یا تصحیح جایگاه ویرگول. در آینده قصد داریم وارد فازهای پیشرفته‌تری مانند پردازش بافت معنایی جملات شویم؛ برای مثال تشخیص معنای واژه‌هایی مانند «پرتقال» در جمله‌ی «میوه پرتقال» یا «کشور پرتغال». وی اضافه کرد: «پاک‌نویس» یکی از پروژه‌های مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی است؛ مرکزی که بیش از ۴۰۰ پروژه‌ی نرم‌افزاری را توسعه داده و ما نیز در همین مجموعه فعالیت می‌کنیم. «کتابا» برای کتابخانه‌داری حرفه‌ای امید دهقانی، مدیر مجموعه «کتابا»، درباره فعالیت اصلی این مجموعه دانش بنیان گفت: کار اصلی ما تولید نرم‌افزار و اپلیکیشن مدیریت کتابخانه به نام «کتابا» است. این نرم‌افزار برای انواع کتابخانه‌ها از جمله کتابخانه‌های کوچک، بزرگ، دانشگاهی، دولتی، سازمانی، خصوصی، شخصی و همچنین کتابخانه‌های وابسته به ناشران قابل استفاده است. وی گفت: نرم‌افزار ما طی پنج تا شش سال گذشته توسط کتابخانه‌های مختلف مورد استفاده قرار گرفته و یکی از ویژگی‌های مهم آن، اتصال مستقیم به پایگاه داده کتابخانه ملی ایران است. این قابلیت به کاربران امکان می‌دهد تا مشخصات کتاب‌ها را به طور مستقیم از کتابخانه ملی جست‌وجو کرده و به‌راحتی در نرم‌افزار ثبت کنند؛ این فرایند سریع و دقیق انجام می‌شود. دهقانی افزود: از دیگر امکانات نرم‌افزار می‌توان به پشتیبانی از رده‌بندی کنگره، چاپ بارکد و برچسب برای کتاب‌ها، و قابلیت ورود و خروج اطلاعات از طریق فایل اکسل اشاره کرد. همچنین اعضای کتابخانه می‌توانند با ورود به پنل مخصوص خود، خدمات مختلف را مدیریت کنند. نرم‌افزار «کتابا» به سامانه پیامک نیز متصل است، به‌گونه‌ای که هنگام امانت‌گیری کتاب، پیام یادآوری بازگشت کتاب برای عضو ارسال می‌شود. وی گفت: یکی دیگر از قابلیت‌های برجسته نرم‌افزار، خدمات اختصاصی برای ناشران است. ناشران می‌توانند علاوه بر ثبت و مدیریت کتاب‌های خود، از طریق اپلیکیشن یا وب‌سایتی که در اختیارشان قرار داده می‌شود، فروش حضوری و آنلاین کتاب‌های خود را نیز به‌صورت کامل مدیریت کنند. سی و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلی امام خمینی (ره) در حال برگزاری است. این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در فضای مسقف نزدیک به ۷۵ هزار متر مربع در مصلی امام خمینی (ره) برگزار می‌شود. در نمایشگاه کتاب سال جاری دو فضای دو هزار مترمربعی در دو سوی گنبدخانه مصلی برای بخش ناشران آموزشی تدارک دیده شده است. بخش کودک‌ونوجوان نیز در زیرزمین شبستان شرقی با فضایی بالغ بر ۲۰ هزارمترمربع برپا خواهد شد. هم‌زمان با برگزاری بخش حضوری نمایشگاه کتاب ۱۴۰۴ تهران، بخش مجازی نمایشگاه نیز در سامانه book.icfi.ir امکان خرید غیرحضوری کتاب را برای علاقه‌مندان مهیا می‌کند.
