تنش آبی و چالش‌های امنیت غذایی؛ چرایی ممنوعیت کشت برنج در فارس
تنش آبی و چالش‌های امنیت غذایی؛ چرایی ممنوعیت کشت برنج در فارس –
شیراز- ایرنا- استان فارس یک دهه خشکسالی را پشت سر گذاشته و اکنون کاهش منابع آبی و کمبود بارندگی، سال آبی جاری را به یکی از سخت‌ترین دوره‌های تاریخ این منطقه تبدیل کرده است؛ این شرایط موجب شد تا کشت محصولات آب‌بر راهبردی مانند برنج در راستای سازگاری با کم‌آبی ممنوع اعلام شود.
به گزارش ایرنا، مدیریت منابع آبی در پی خشکسالی‌های پی در پی نیازمند اتخاذ تصمیماتی است که از یکسو امنیت غذایی مردم را به خطر نیندازد و از سوی دیگر، کشت محصولات سازگار با شرایط کم آبی را تضمین کند؛ اگرچه سال گذشته مجوز کشت ۲۵ هزار هکتار برنج در استان صادر شد، اما امسال با توجه به تشدید بحران آب، کشت این محصول متوقف شده است. در نشست کارگروه سازگاری با کم آبی فارس، مصوبه ممنوعیت کشت برنج با استفاده از آب چاه های کشاورزی در سراسر استان به تصویب رسید. معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس تاکید کرد این تصمیمات بر اساس بررسی های کارشناسی و با هدف پیشگیری از بحران آبی اتخاذ شده است. کمبود منابع آبی؛ چالشی فراتر از کشاورزی مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی فارس، با اشاره به وابستگی تامین آب شرب به چاه‌ها، چشمه‌ها و قنات‌ها گفت: کاهش بارندگی موجب خشک شدن تعدادی از چاه‌ها و خروج آن‌ها از چرخه بهره‌برداری شده است. مهدی صادقی افزود: ۴۰ درصد سطح زیر کشت استان به گندم اختصاص دارد و ۳۰ درصد تولید این محصول در شهرستان‌های مرودشت، زرقان و خرامه انجام می‌شود. وی با بیان اینکه امسال آبیاری مزارع گندم نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد کاهش یافته، هشدار داد: پیش بینی برداشت گندم از یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن به یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن رسیده که نشان دهنده کاهش ۲۰ درصدی است. وی قطعی برق ۶ تا ۱۲ ساعته چاه‌های کشاورزی و ناتوانی در آبیاری مناسب مزارع را از عوامل اصلی این کاهش عنوان کرد. بارندگی کمتر از نصف میانگین بلندمدت مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای فارس، با اشاره به کاهش ۱۵.۵ درصدی بارندگی نسبت به سال گذشته و ۴۲.۷ درصدی نسبت به میانگین ۵۶ ساله گفت: از ابتدای سال آبی جاری تا سوم اردیبهشت، تنها ۱۶۴.۴ میلیمتر بارش در استان ثبت شده است. سیاوش بدری افزود: ذخیره سدهای فارس به ۶۷۳ میلیون مترمکعب آب مفید رسیده که تنها ۲۷ درصد از ظرفیت مخازن را پر کرده است. وی با تاکید بر ضرورت مدیریت مصرف آب در بخش‌های کشاورزی و شرب، هشدار داد: وضعیت کنونی، نیازمند عزم جدی برای جلوگیری از تشدید بحران است. برنج کامفیروز؛ چالش فرهنگی و معیشتی برنج کامفیروز به عنوان یک کالای فرهنگی-اقتصادی در فارس، نه تنها بخشی از ذائقه مردم، بلکه منبع درآمد بسیاری از کشاورزان است. کاهش سطح زیرکشت این محصول به دلیل وابستگی معیشتی خانواده‌ها به زمین‌های کوچک، چالشی پیچیده است؛ بسیاری از کشاورزان که هزینه زندگی خود و فرزندانشان را از طریق کشت برنج تامین می‌کنند، با تغییر الگوی کشت به سختی کنار می‌آیند. با این حال، دولت در سال‌های اخیر به دلیل خشکسالی‌های مکرر، محدودیت کشت برنج را در استان‌های مختلف از جمله فارس اجرایی کرده است. بیشترین کشت این محصول در مناطق کامفیروز (مرودشت)، بیضاء (سپیدان)، ممسنی، رستم، فیروزآباد و سیمکان (جهرم) انجام می‌شود. کاهش منابع آبی در فارس، تصمیمگیران را مجبور به انتخاب بین حفظ امنیت غذایی و مدیریت بحران آب کرده است؛ هرچند ممنوعیت کشت برنج گامی ضروری برای سازگاری با کم آبی است، اما حل این چالش نیازمند همراهی کشاورزان از طریق ارایه الگوهای کشت جایگزین و حمایت‌های اقتصادی است.
