صیدِ امید؛ کبک‌ها به خانه بازگشتند
صیدِ امید؛ کبک‌ها به خانه بازگشتند –
ایلام – ایرنا – کبک‌هایی که پس از روزهای تلخ اسارت، به دامان طبیعت بازگشتند، صدای تازه‌ای از امید در کوه‌های زاگرس طنین‌انداز کردند؛ صدایی که یادآور همزیستی انسان و طبیعت است.
دریافت 25 MB به گزارش ایرنا، بی‌تردید، آزادی والاترین موهبتی است که خالق هستی به جانداران ارزانی داشته؛ موهبتی که انعکاسش را می‌توان در پرکشیدن پرندگانی دید که بی‌پروا میان شاخساران زاگرس آواز سر می‌دهند. گوهر گران‌سنگی که شور و شعفش را در پرواز پرندگان می‌توان جست‌وجو کرد؛ پرندگانی که آوازشان آذین‌بند صبح‌های زاگرس است و بالهایشان شکوه زندگی را بر فراز کوهستان‌های ایلام به‌تصویر می‌کشد. تا روزی که دستان آزمند و بی‌مهر انسان قفسی تنگ را برایشان رقم زد و نوای خوش پرواز را در سینه‌های کوچکشان خفه کرد، اما قصه رهایی، همیشه زیباترین فصل سرنوشت را می‌نویسد و آن دم که درِ قفس‌ها باز شد، نسیم آزادی جان تازه‌ای در کالبد طبیعت دمید و شادی پرواز، بار دیگر از شاخسارهای مانشت و قلارنگ به آسمان رفت. این قصه کبک‌های کوچک و زیبای دیار زاگرس است که بی‌دغدغه بر فراز کوهستان‌ها پرواز می‌کردند و یا با ناز و سبک‌بالی، بر پهنه دشت و دامن راه می‌رفتند و از سفره سخاوتمند طبیعت روزی خود را می‌چیدند و جثه ظریفشان جلوه‌ای از شکوه و زیبایی به دامنه‌های سرسبز ایلام بخشیده بود. اما این شادی دیری نپایید و سایه سنگین دام صیادان، پرهای آزادیشان را درهم شکست، قفس سرد و تنگ، جای دستان گشاده طبیعت را گرفت و ۱۳ قطعه کبک، ناخواسته از آشیانه و جوجه‌هایشان دور شدند. در لحظات اسارت، بی‌شک دلشان پر از دلهره فرداها و سرنوشت جوجه‌های چشم‌به‌راه بود، داستان این پرندگان زبان‌بسته، روایت تلخ جدایی، بی‌پناهی و شوق دوباره رهایی است. اما با درایت و حضور بهنگام محیطبانان ایلام، سرنوشت این کبک‌های آزرده دگرگون شد و امید به زندگی در چشمانشان بازتاب یافت، وقتی که پس از رهایی از دام شکارچی، در آیینی نمادین و پرمهر با حضور گروهی از دانش‌آموزان و آموزگاران، بار دیگر در آغوش طبیعت رها شدند. حضور کودکان و معلمان در کنار محیطبانان، تصویری از همدلی، مهربانی و آموزش عملی دوستی با محیط زیست را تصویر کرد؛ لحظه‌ای که درس مهر و مسئولیت را در جان آیندگان این سرزمین نهادینه می‌سازد. شکوه باز شدن در قفس و پرواز جانداران رهاشده، با حضور پیش‌کسوتان عرصه مستندسازی، دقایق ارزشمندی را برای امروز و فردای طبیعت رقم زد، هم‌آغوشی مهر انسانی، نگاه هنری و ذهن مشتاق کودکان، یادآور این حقیقت بود که هر آغازی در دل یک پایان نهفته است؛ پایان اسارت و آغاز دوباره زندگی. اما اینک، در پایگاه احیای گوزن زرد ایرانی مانشت و قلارنگ، قصه اسارت به جشن رهایی بدل شد؛ جشنی از جنس پرواز و آواز، برای ۱۳ کبک سپیدبال که مدتی در دام صیادان گرفتار بودند و دلتنگ آسمان و شاخسار درختان، روزگار می‌گذراندند، قفس تنگ و تاری که روزگاری آزادی را از این جانداران ربوده بود، اینک به دست مهر طبیعت‌یاران و محیطبانان، گشوده شد و شادی، مهمان بی‌قرار بالهایشان شد. همه چیز از گزارش‌های مردمی و هوشیاری محیطبانان آغاز شد؛ ۱۳ قطعه کبک که صیاد، آن‌ها را به نیت سوداگری و قاچاق از دل طبیعت ربوده بود، از چهار دیواری خانه شکارچی کشف و به آغوش طبیعت بازگردانده شدند. شکارچی که سودای انتقال این پرندگان بی‌پناه به مناطق دیگر و حتی خارج از استان را در سر داشت، با اقدام به‌موقع و هوشمندانه حافظان طبیعت، ناکام ماند و پرونده‌اش برای رسیدگی و اعمال قانون به مراجع قضایی سپرده شد. علیرضا محمدی، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان ایلام، در سخنانی در این خصوص تأکید کرد که بر پایه قانون شکار و صید، متخلفان با یک تا شش ماه حبس و جریمه نقدی روبه‌رو خواهند شد و این مجازات در مراجع قانونی تعیین تکلیف می‌شود. درخشان‌ترین بخش این آیین اما، حضور جمعی از دانش‌آموزان و معلمان بود؛ کودکانی که چشم‌شان به قصه پرگشودن و رهایی روشن شد و با مهر و شگفتی، نخستین واژه‌های عشق به طبیعت و حمایت از جانوران را آموختند. این همراهی، پیوندی محکم میان نسل امروز و سرمایه‌های سبز و زنده این سرزمین رقم زد، تا ترنم زندگی و امید همچنان در دشت‌ها و کوهساران ایلام جاری باشد. با نگاهی ژرف و واژه‌هایی سرشار از دغدغه، حضور دانش‌آموزان در آیین رهاسازی کبک‌ها را می‌توان برگ زرینی در دفتر آموزش زیست‌محیطی دانست، اگر احساس مسئولیت نسبت به طبیعت و انفال، از نخستین سال‌های کودکی در وجود نسل آینده ریشه بدواند، می‌توان امید داشت آسیب‌ها به این موهبت‌های گرانبها به حداقل برسد و همگان نقشی مؤثرتر در حفظ محیط زیست ایفا کنند. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان ایلام یادآور شد که حضور همزمان دانش‌آموزان و آموزگاران در این برنامه نه‌تنها یک تجربه فرهنگی و آموزشی بود، بلکه درکی عمیق‌تر و ملموس‌تر از اهمیت پاسداشت تنوع زیستی و حق حیات گیاهی و جانوری برای کودکان و نوجوانان رقم زد. در حاشیه این رویداد، حضور تیم مستندسازی مهدی نورمحمدی، چهره نام‌آشنای عرصه سینمای طبیعت و حیات‌وحش ایلام، جلوه‌ای ویژه به مراسم بخشید؛ لنز دوربین این هنرمند ملی و بین‌المللی، لحظات شورانگیز آزادی پرندگان و سرود رهایی کبک‌ها را ماندگار ساخت تا پیام این حرکت زیبای زیست‌محیطی در قاب تصویر برای نسل‌های آینده باقی بماند. تیزبینی و هنرمندی مهدی نورمحمدی، مستندساز شیفته طبیعت، در ثبت لحظه‌لحظه‌های فرایند رهاسازی کبک‌ها، اثری عمیق و جاودانه آفرید، نکته‌سنجی و ظرافت مثال‌زدنی او، نه تنها به تصویرگری نفس‌گیر رهایی پرندگان انجامید، بلکه نقش مهمی در نزدیک‌تر کردن دل‌های کودکان به جهان پرندگان و درک نیازشان به آزادی ایفا کرد. آنچه در قاب دوربین او و تیم همراهش نمایان شد، روایتی از همزیستی انسان و طبیعت بود؛ قصه‌ای از مهر و عطوفت در قالب رهایی. در این میان، ترکیب محیط‌بانانی عاشق طبیعت با دست‌های کوچک و پرامید دانش‌آموزان که قفس‌های بسته را برای رهایی کبک‌های گرفتار می‌گشودند، تصویری زنده از همدلی را به نمایش گذاشت؛ تصویری که گویی مهر انسانی را به جان طبیعت تزریق کرده و تن خسته از رنج پرندگان را با نوازش شادی رهایی، جانی تازه بخشید. حضور توأمان رسانه‌ها، مستندساز نام‌آور، دانش‌آموزان و آموزگاران در این مراسم، پیامی روشن از اهمیت آموزش و فرهنگ‌سازی در حوزه محیط زیست را به همراه داشت و این حرکت، به قلمرو ذهن‌ها و دل‌ها مسیر داد تا افراد بیشتری مراقب طبیعت باشند و ارزش این گنجینه بی‌همتا را دریابند. و چه باشکوه است آن لحظه ناب! زمانی که قفس‌ها گشوده می‌شوند و پرندگان، رنج‌دیده و بی‌قرار، بال می‌گشایند؛ پرهایی که تا دقایقی پیش با ناامیدی به دیوار قفس می‌کوبیدند، اکنون با شوق، طعم شیرین آزادی را به جان می‌نوشند و در آسمان بی‌کران گم می‌شوند. خانه‌شان همان شاخسار درختان و پهنای دشت است، و اکنون به آن بازمی‌گردند، فارغ از چنگال تاریک اسارت. اما اینجا، چند پرسش بی‌پاسخ باقی است که وجدان هر شکارچی باید در برابر آن‌ها زانو بزند: هنگامی که دام گسترانیدی، آیا به مخیله‌ات خطور نکرد که این کبک‌ها شاید پدر یا مادری هستند که جوجه‌های کوچکشان، چشم‌انتظار بازگشت آن‌ها در آشیانه‌اند؟ آیا برای لحظه‌ای با خود نیاندیشیدی که این پرندگان معصوم، میراثی از طبیعت هستند، نه دارایی شخصی تو؟ وقتی به آشیانه آن‌ها دست‌اندازی کردی، آیا اندیشیدی به سرنوشت جوجه‌های بی‌پناه، به آشیانه‌ای که در انتظار بود و اکنون، بی‌سرپرست و بی‌امید، به فراموشی سپرده شد؟ لحظه‌ای تامل و مکث برای چنین پرسش‌هایی، شاید مرهمی بر زخم طبیعت باشد و پاسخی برای وجدان‌های خاموش. استان ایلام، با زیست‌بوم متنوع و حیات وحش ارزشمند خود، همواره یکی از زیباترین زیستگاه‌های گونه‌های جانوری به‌ویژه پرندگان بومی و مهاجر بوده است. با این حال، تهدیدهای ناشی از شکار غیرمجاز و قاچاق گونه‌ها، ضرورت مراقبت و فرهنگ‌سازی در زمینه حفاظت از محیط زیست را دوچندان کرده است. در سال‌های گذشته نیز محیطبانان ایلام در چندین نوبت با همکاری مردم و دستگاه قضایی، موفق به شناسایی و برخورد با متخلفان و بازگرداندن پرندگان صیدشده به دامان طبیعت شده‌اند. گزارش‌های مشابهی از رهاسازی دیگر گونه‌های جانوری و حتی پرندگان شکاری توسط یگان حفاظت محیط زیست استان به ثبت رسیده است که همگی نشانگر تلاش بی‌وقفه حافظان طبیعت برای تداوم حیات و ماندگاری تنوع زیستی این سرزمین است. این رویداد زیبا که در آن، نمایندگان دستگاه‌های قضائی و انتظامی نیز حضور داشتند، بار دیگر اهمیت مشارکت جوامع محلی و نهادهای آموزشی در فرهنگ‌سازی و آموزش زیست‌محیطی را برجسته می‌سازد؛ تا امید آنکه صدای پرواز و شور زندگی در آسمان آبی ایلام همیشه جاری باشد. بر پایه اعلام مسئولان استان، ایلام با گستره‌ای معادل دو میلیون هکتار، به‌عنوان یکی از مناطق شاخص زیست‌محیطی کشور شناخته می‌شود، به‌گونه‌ای که یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار از این مساحت را عرصه‌های طبیعی تشکیل داده است؛ طبیعتی بکر و سرشار که همچون گوهری ناب در غرب ایران می‌درخشد. از این میزان، ۱۴۳ هزار هکتار از زمین های طبیعی استان زیر مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست قرار دارد؛ عرصه‌هایی ارزشمند که مأمن گونه‌های نادر جانوری و گیاهی بوده و نقشی بی‌بدیل در پایداری زیستی منطقه ایفا می‌کنند. در این میان، پایگاه احیای گوزن زرد «مانشت و قلارنگ» با گستره ای برابر ۴۰ هکتار، به‌عنوان یکی از نقاط درخشان تلاش‌های حفاظتی ایلام، جلوه‌ای ملموس از همزیستی طبیعت و دانش زیست‌محیطی را به نمایش گذاشته است. این پایگاه که اکنون پذیرای ۲۸ رأس گوزن زرد ایرانی در گروه‌های بالغ و نابالغ، نر و ماده است، نه تنها مأمنی برای این گونه ارزشمند به شمار می‌رود، بلکه امیدی دوباره برای احیای حیات وحشی است که نسل آن روزگاری آستانه نابودی را تجربه کرده بود.
